آ.ج.پ-نیْن اساسنامه‌سی

 گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُریییت پارتیاسیْ، گوٌنئی آذربایجانیْن باغیْمسیْزلیْق و آزادلیْغیْنا دوْغروُ گئدن یوْل خریطه‌سینده، ۶ ایلکه اساسیْندا فعالیت ائدیر.

۱- یوُردچوُلوُق- بوٌتؤوچوٌلوٌک

۲- میللییتچیلیک – میللتچیلیک

۳- جوٌمهوُریییتچیلیک- دؤولتچیلیک

۴- دئوریمچیلیک- چاغداشلیْق

۵- لائیکلیک‌- اؤزگوٌرلوٌک

۶- دئموْکراسی- ائشیتلیک

۱.۱- گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُریییت،پارتیسی ، آذربایجان گوٌنئیینده‌کی میللی فعالار و جوٌمهوُریییتچی گنج‌لر طرفیندن تأسیس ائدیلمیش، آذربایجانلیْلاریْن میللی حاقلاریْ و عالی منفعتلَرینین موٌدافیعه‌سی اوُغروُندا چالیْشیْر.

۱.۲- گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُریییت پارتیسی پارتی آدیْنی قیْسا اوْلاراق آ.ج.پ کیمی ایفاده ائدیر. -آ.ج.پ نین مرکزی اوْرقانیْ“ آذربایجان جوٌمهوُریییتچیلراوْجاغیْ” آدلانیْر .

۱.۳- آ.ج.پ گوٌنئی آذربایجانیْن‌ میللی مدنی و سیاسی حیاتیْ‌ایله باغلیْ مسأله‌لرده قاتقیْسیْ اوْلان آذربایجانلیْلاریْن حاقلاریْنیْ ، میللی منفعتلرینی ، ائلجه‌ده ، عوٌموُمیلیکده آذربایجانچیْلیْق ایدئوْلوْژی و مفکوُره‌سین، دوٌنیانیْن هر بیر طرفینده موٌدافیعه ائدن بیر سیاسی اؤرگوٌتوٌدوٌر(تشکیلاتیْدیْر).

۱.۴- آ.ج.پ ایچده و دیْشدا هئچ بیر دؤولت و یا گوٌج قایناغیْنا باغلیْ و وابسته دئییلدیر . آ.ج.پ نین باغلیْ اوْلدوُغوُ تک گوٌج یالنیْز آذربایجان خالقیْنیْن میللی ایراده‌سی و آذربایجان گنجلییی‌دیر.

۱.۵ – آ.ج.پ نین ایلک قایه‌سی ، آذربایجانیْن گونئیینی، هر ساحه‌‌ده، ایران آدلیْ دؤولتین اسارتیندن و فارس شوْوینیزمینین قوْندارما ایرانلیْ کیملیگی‌نین ایستیثماریْندان قوُرتاراراق ،گونئی آذربایجانیْن تاریخی اراضیلرینده،چاغداش ،دوٌنیانیْن تمل پرینسیپلرینه سؤیکنن، عدالتلی و حوٌقوُقی تمللره دایانان، سیاسی و میللی باغلامدا تامام عیار موٌستقیل بیر جوٌمهوُریییت دؤولتینی قوُرماغیْ هدفله‌ییر .

۱.۶- آ.ج.پ اوُلوُسلارآراسیْ حوٌقوُقا سؤیکنن بیر پارتی اوْلاراق، اینسان حاقلاریْ و بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتیْ کوْنوانسییالار چرچیوه‌سینده ایران رئژیمی‌ایله موٌباریزه آپاریْر .

۱.۷- آ.ج.پ بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتیْنیْن نیظامنامه‌سینی و اینسان حوٌقوُقلاریْنیْن عوٌموُمی بَیاننامه‌سینی بوٌتؤوی‌ایله قبوُل ائدیر.آ.ج.پ گوٌنئی آذربایجاندا ، بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتیْنیْن نیظام‌نامه‌سینین-۵۵ جی ماده‌سی و-۷۳ جوٌ ماده‌سینین آA بندین – ب.م.ت نین ۱۵۱۴جوٌ، بیان‌نامه‌‌‌سینین ماده‌لرین ، بیرلشمیش میللتلرینین ۲۹۵/۶۱-بَیاننامه‌سینین ۳جوٌ،ماده‌سین،ائله‌جه‌ده دوٌنیا اینسان حوٌقوُقلاریْنیْن عوٌموُمی‌بَیاننامه‌سی نین۱۸،۱۹،۲۰،۲۱،۲۲،۲۶،۲۸،۲۹ جوُ بندلرینین و اینسان حوٌقوُقلاریْنیْن عوٌموُمی ‌بَیاننامه‌سینین آزادلیْق حوٌقوُقوُ بؤلمه‌سینین بB بندی و عدالت حوٌقوُقوُ بؤلمه‌سینین(و (vبندینین ایجراسیْ اوٌچوٌن فعالییت ائدیر.

 بوُ قطعنامه و بیاننامه‌لر،دوٌنیا خالقلاریْنا «آزادلیْق و میللی ایستیقلالیت حاققیْنیْ» و ائلجه‌ده «میلتلرین اؤز طالعلرینی اؤز اللریله بلیرله‌مه حاقیْنیْ» تانیْماقدادیْر .

۱.۸- آ.ج.پ گوُنئی آذربایجان توْرپاقلاریْنیْ زوْر گوٌجوٌنه ایشغال و ایستیثمار آلتیْندا ساخلایان ایران آدلیْ دؤولتی و ایران آدیْ آلتیْندا هئچ بیر حاکیمیییت و رئژیم آلتئرناتیوی رسمی و قانوُنی تانیْمیْر .

۱.۹- آ.ج.پ قوُزئیلی و گوٌنئیلی بوٌتوٌن آذربایجان خالقیْنیْن عالی میللی منفعتلرینی اوُجا توُتوُر و بوُ عالی ديَرلَره تهلوٌکه‌‌ یارادان هر بیر گوٌجوٌن قارشیْسیْندا دوُراجاغیْنیْ بَیان ائدیر.

۱.۱۰- آ.ج.پ بیر،میللت بیر وطن گئرچیی‌ایله ، قوُزئیده مؤوجوُد اوْلان آذربایجان دؤولتچیلییینی‌ قئیدسیز شرطسیز موٌدافیعه ائدیر.

۱.۱۱- آ.ج.پ گونئی آذربایجانیْن آزادلیْق موٌباریزه‌سینده اوْنوُن ‌سیاسی میللی فعاللاریْنیْ ، دئموْکراسی و اینسان حاقلاریْنیْ موٌدافیعه ائدن قوُروُملاریْنیْ ، سییاسی پارتییالاریْنیْ و تشکیلاتلاریْنیْ ، جمعیيیتلر  و درنکلریْنیْ آچیْق شکیلده دستکله‌ییر.

۱.۱۲- آ.ج.پ میللی ديَرلر و میللی پرنسیبلر چرچیوه‌سینده اوْلان بوٌتوٌن قوُروُم و قوُروُلوُشلارایله داواملیْ موٌذاکیره‌لری امکداشلیْغیْ و ایش بیرلییینی واجیب ساییْر .

۱.۱۳- آ.ج.پ اؤز موٌباریزه و چالیْشمالاریْنیْ اؤلکه دیْشیْندا‌ آچیْقدان،آچیْغا اؤلکه ایچینده‌ایسه دوُروُم و زامانا گؤره آچیْق و یا گیزلی اوْلماقلا آپارماقدادیْر.

 آ.ج.پ اوٌچوٌن آذربایجان و آذربایجانچیْلیْق( آزربایجانی انا وطن  تانییب و سئومک  انا وطن توپرقلارینی ساوونما کیمی) اساس ایدئیادیْر.بوُ اساسلا :
۲.۱-آ.ج.پ آذربایجان توْپراقلاریْندا دوْغوُلان هر بیر شخصی آذربایجان وطنداشیْ اوْلاراق قبوُل ائدیر .

آ.ج.پ آذربایجانیْن ديَرلَرینه حؤرمتله یاناشان و آذربایجانیْ اؤزوٌنه دوْغما وطن سایان هر بیر وطنداشیْ،دینی ،ایرقی ، جینسی آیریْسئچگیلییه یوْل وئرمه‌دن بوٌتوٌن وطنداش حاقلاریْنیْ موٌدافیعه ائدیر.

۲.۲-آ.ج.پ آزربایجانچیلیق مفکوره سینی , یوردچولوق اولاراق تعریف ادیر آزربایجانچیلیق” آنا وطن”آنلاییْشیْنیْ آذربایجان تورک میللتینین اؤنملی کیملیک کُدلاماسیْ اوْلاراق گؤروٌر و آنا وطن”آذربایجان“ یْ هر،ساحه‌‌ده هر یئرده و هر شرط آلتیْندا موٌدافیعه ائدیر.

۲.۳-آ.ج.پ تاریخی بَلگه‌لره دایاناراق گوٌنئی آذربایجانیْن تاریخی اراضیسینی بئله تعریفله‌ییر:

الف: قاجار توٌرک امپراتوُرلوُغوُ ییْخیْلدیْقدان سوْنرا گوٌنئی آذربایجانیْن یوُردلاریْ و توْرپاقلاریْ ۸ حیصّه‌‌یه پارچالانمیْش و سؤزده ایالته بؤلوٌنموٌشدوٌر. تاریخی سندلره ایستیناد ائده‌رک اوْ ایالتلر گوٌنئی آذربایجانیْن تاریخی جغرافی.اراضیلریدیر بوُنلار :

.۱ مرکزی تبریز اوْلان دوْغوُ آذربایجان ایالتی

.۲ مرکزی اوُرمیه اوْلان باتیْ آذربایجان ایالتی

.۳ مرکزی زنگان اوْلان زنگان ایالتی

.۴ مرکزی قزوین اوْلان قزوین ایالتی

.۵ مرکزی همدان اوْلان همدان ایالتی

.۶ مرکزی اردبیل اوْلان اردبیل ایالتی

۷.مرکزی اراک اوْلان مرکزی ایالتیندن عیبارتدیر .

ب -آ.ج.پ تاریخی فاکتلار و سندلره ایستیناداً ازربایجانیْن‌ تاریخی جغرافی توْرپاقلاریْندان قوْپاریْلمیْش و گیلک ایالتینه وریلمیش آستارادان انزلییه و حئیران بولگه سی, ائلجده  باتی دیح آران اراضیلرینده(البرز ایالتلرینین باتیْ بؤلگه‌لرینی’ده،)  تاریخی ازربایجان توْرپاقلاریْ اوْلدوُغوُنوُ بَیان ائده‌رک اوْنوُن موٌدافیعه‌سی اوُغروُندا موٌباریزه ائدیر.

ج– آ.ج.پ ازربایجانیْن‌ تاریخی جغرافی توْرپاقلاریْندان قوْپاریْلمیْش و کوٌرد ایالتینه وئریلمیش،سونقوُر، بیجار و قوٌروه،شهرلرینی ائلجه‌ده اوْنلاریْن اطرافیْنداکی توٌرک کندلری تاریخی آذربایجان توْپراقلاریْ اوْلاراق قبوُل ائده‌رک موٌدافیعه‌سی اوُغروُندا موٌباریزه ائدیر .

۲.۴ آ.ج.پ گوٌنئی آذربایجان توْرپاقلاریْنیْن مین ایللرله آذربایجان توٌرکلرینین آنایوُردوُ اوْلدوُغوُ گئرچه‌یینه دایاناراق آذربایجانچیْلیْغیْ بورادا“ توٌرک میللتی‌نین وار”اوْلوُشوُایله بیر توُتوُر و آذربایجانچیْلیْق ایلکه‌سینی , یعنی آزربایجانی انا وطن  اولاراق تانییب , سئومک و انا وطن توپرقلارینی ساوونماسیْنی, بیر دَيَر اوْلاراق اؤز موٌباریزه‌سی‌نین مرکزینده توُتوُر.

۲.۵ -آ.ج.پ آذربایجانچیْلیْق و یوُردچوُلوُق مفکوُره‌سی‌نی آذربایجاندا یاشایان، بوٌتوٌن وطنداشلار اوٌچوٌن قوُتاسال و میللی مفکوُره‌یه چئوریلمه‌سی‌نی اؤنملی ساییْر بُونوُن اوٌچوٌن جیددی فعالییت گؤسته‌ریر .

۲.۶-آ.ج.پ آذربایجانیْن اوُلوُسلارآراسیْ آرئنادا دیرچلمه‌سی و دوٌنیادا اؤز لاییقلی یئرینی آلماسیْ اوٌچوٌن جیددی فعالییت گؤسترمکده‌دیر .

۲.۷- آ.ج.پ نین پرینسیبلرینه اساساً آذربایجانیْن اراضی بوٌتؤولوٌغوُ و آذربایجان تاریخی سرحدلری هئچ بیر حالدا موٌذاکیره مؤوضوُسوُ اوْلا بیلمز .

۲.۸ -آ.ج.پ آذربایجانیْن اراضی بوٌتؤولوٌگوٌنوٌن یئنیدن برپا،ائدیلمه‌سین  ،بوٌتؤو آذربایجان دؤولتینین قوُروُلوُشوُ اوٌچوٌن بوٌتؤو آذربایجان یوُردلاریْندا بیرلیک دوٌشوٌنجه سینین گئنیش یاییْلماسیْنیْ واجیب سایاراق، بیرلیک و بوٌتؤوچوٌلوٌک اوُغروُندا فعالییت گؤستریر.

آ.ج.پ بوُ یوْلدا قیْسا موٌددتلی اوْرتا موٌددتلی و اوُزوُن موٌددتلی هدفلری موٌعيین ائده‌رک سیاستلر و پروژه‌لر حاضیْرلاییْر .

 ۳.۱- آ.ج.پ کیملیک و میللییت آنلاییْشیْندا،ایرق،قان،دین و“د.ان.آ ” کیمی آیریْمچیْلیْق طبقه‌‌سی‌نی قطعیییت‌له رد ائدیر .

۳.۲-آ.ج.پ میللت و ایرق آنلاییْشلاریْنیْ ‌بیربیرینه ضیدد گؤروٌر و ایرقچی‌لیگی شیددتله ردد ائدیر و ایران آدلیْ دؤولتین اساس ایدئوْلوْژیسی اوْلان شوْوینیزم و آریا ایرقچی‌لیگینه قارشیْ بوٌتوٌن گوٌجوٌایله موٌباریزه ائدیر.

۳.۳ -آ.ج.پ بئین‌الخالق حقوُق و‌سیاسی ایجتمیاعی بیلیملره دایانان و دِموکراتیک اؤلکه‌لر و بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتیْ طرفیندن قبوُل ائدیلن“ میللت و میللییت”تعریفینی آذربایجان توٌرک میللتی اوٌچوٌن‌ده قبوُل ائدیر. همین تعریف اساسیْندا، حال‌حاضیْردا آذربایجانلیْلار دوٌنیا اؤلکه‌لری و سوْسیال بیلیملری طرفیندن “آذربایجان توٌرکلری“ کیمی تانیْنیْر  .

۳.۴ -آ.ج.پ سوْن عصرده آذربایجان توٌرکلری اوٌچوٌن اوُیدوُروُلموُش –“،آریایی ،آذری ،ایرانلیْ ، ایران میللتی ، ایران آذریلری ، ایران توٌرکوٌ ، ایران آذربایجانلیْسیْ ”موْغوْل,ترک زبان ، قوم و ساییره کیمی بوٌتوٌن قوْندارما و سیاسی مهندسی اوْلموُش کیملیکلری رد ائدیر .

۳.۵ – آ.ج.پ نین میللییتچیلیک آنلاییْشیْ دوٌنیانیْن قبوُل ائتدیگی دِموْکراتیک، چاغداش و  میللت‌لرین ائشیت‌لیگی،(برابرلیک) آنلاییْشیْ‌ایله عینی‌لیک تشکیل ائدیر. بوُ آنلاییْش چاغداش دوٌنیادا“ سیویل ناسیوْنالیسم یا پوْزیتیو میللیتچیلیک” یعنی میللت‌لرین هویت و آنا وطن لرینی  قوروماق, و  میللت‌لرین میللی منافعلرینی عدالتلی ائشیتله‌مک کیمی تانیْنیْر.

۳.۶ – آ.ج.پ نین میللتچیلیک و  میللییتچیلیک آنلاییْشیْندا,  بوٌتوٌن آذربایجان وطنداشلاریْنیْن ائشیت‌لیگی، ریفاهیْ و سعادتی تامین المکله بیرلیکده,تورک دونیاسینین اولکه لرینی و  مستقیل دولتلرینی و الجده بویوک تورک میللتینین میلی منفعت لرینی هر هر شرط ده مدافعه ائدیر.

۳. – آ.ج.پ نین میللتچیلیک و  میللییتچیلیک آنلاییْشیْندا, گوٌنئی آذربایجاندا یاشایان هر بیر شخص،جینسيییتیندن ،دینیندن ،مذهبیندن ،دیلیندن ،جینسی ترجیحلریندن و‌سیاسی ایجتیماعی منصوُبییتیندن آسیْلیْ اوْلمایاراق ائشیت(برابر ) حاقلارا صاحیب اوْلدوُغوُنا اینانیْر و بوُ خوُصوُصدا آذربایجانیْن هر بیر فردینین وطنداش حاقلاریْنیْ ساووُنوُر( موٌدافیعه ائدیر).

۴.۱ آ.ج.پ قیْسا موٌدتلی استراتئژیسینده ،ایرانداکی دیگر غیری فارس  خالقلارلا بیرلیکده آذربایجانیْن گوٌنئیینین ایران آدلیْ دؤولتین ایشغالیْندان قوُرتاریْلماسیْ و آزربایجان تورک خالقیْنیْن میللی ایراده‌سینه دایاناراق آذربایجانیْن موٌستقیل‌لیغینی و اؤز موٌقددراتیْنیْ اَلده ائتمه‌سی اوٌچوٌن موٌباریزه ائدیر

۴.۲-آ.ج.پ گوٌنئی آذربایجانیْن و ائلجه‌ده دیگر اسیر غیری فارس میللت‌لرین، ایران اسارتیندن  قوُرتوُلوُشلاریْ اوٌچوٌن خالقلار آراسیْندا آزاد“ باغیْمسیْزلیْق رفراندوْموُنوُن”کئچیرلمه‌سیندن یانادیْر.

آنجاق آ.ج.پ آذربایجان توْپراقلاریْندا ایشغالچیْلیْغیْ دوام ائتدیرمک ایسته‌ین و آذربایجان عالی منفعت‌لرینه تهلوٌکه‌‌ یارادان گوٌجلرین عمل‌لریندن آسیْلیْ اوْلاراق ، بوٌتوٌن انقلابی یولاری و موٌدافیعه حاقلاریْنیْ آذربایجان تورک خالقیْ اوٌچوٌن مشروُع و یاسال(قانونی)بیلیر .

۴.۳- آ.ج.پ یه گؤره گوٌنئی آذربایجاندا باشلادیْلان موٌجادیله ، و گله‌جک‌ده قوُروُلاجاق میللی حاکیميییت، گوٌنئی آذربایجانیْن باغیْمسیْزلیْغیْنا و دؤولت‌چیلیگی‌نه اینانان و بوُ ایدئیا اوُغروُندا چالیْشمیْش بوٌتوٌن تشکیلاتلاریْن و شخصییت‌لرین ایش بیرلیگی‌ایله اوْلمالیْدیْر .

۴.۴- آ.ج.پ’یه گؤره، قوُروُلاجاق کئچیجی حاکیمیییتین ان باشلیْجا وظیفه‌‌سی گوٌنئی آذربایجان موٌستقیل دؤولتینین اساسلاریْنیْ قوُرماقلا آذربایجانیْ قیْسا موٌددتده مجلیس سئچگیلَرینه و آنایاسا اوٌچوٌن رفراندوْما گؤتوٌرمک‌دیر.

۴.۵- آ.ج.پ یه گؤره، یارادیْلمیْش کئچیجی حاکیميییت کئچیریلن ایلک سئچگی‌لردن سوْنرا میللتین چوْخلوُق سَسینی قازانان پارتی‌یه و حیزبه حاکیميییتی تحویل وئره‌رک اؤز کئچیجی حاکیميییتینی سوْنلاندیْرمالیْدیْر.

۵.۱ -آ.ج.پ گوٌنئی آذربایجاندا باغیْمسیْز و میللی دؤولت قوُروُلوُشوُنوُ آزربایجان تورک خالقینین دوْغال و اَن ایلکین اینسانی حاقلاریْندان بیری اوْلاراق گؤروٌر .

۵.۲-آ.ج.پ بوُ موٌباریزه‌ده آذربایجان میللی دؤولتچیلیغیندن باشقا هئچ بیر آلتئرناتیو سیستمی آذربایجان تورک  میللتینین میللی منفعتلرینه و میللی گوٌونلیگینه اوُیغوُن قوُروُلوُش فوْرماسیْ اوْلاراق گؤرموٌر .

۵.۳-آ.ج.پ قوُزئی آذربایجان جوٌمهوُرییتی‌نین بوٌتوٌن میللی منفعتلرینی اؤز میللی منفعتی اوْلاراق گؤروٌر قوزئی‌ده آذربایجان جوٌمهوُریییتینی اؤز دؤولتی و قوُتسال وارلیْغیْ کیمی قئید_شرطسیز ساووُنوُر.

۵.۴- آ.ج.پ یه گؤره میللی کیملیک شعوُروُ، میللی دیلین گلیشمَسی‌ایله بیرلیک تشکیل ائدیر بوُ نَدَن‌له دوٌنیا دِموْکراتیک پرینسیپ‌لرینی و تاریخی میللی گئرچکلری اساس گؤتوٌره‌رک گوٌنئی آذربایجاندا ۴۰ میلیوْندان آرتیْق تورک اینسانینیْن،معیشتده مراسیملرده و ادبی دیلده قوُللاندیْغیْ، لاکین رسمی سويیه‌ده یاساقلانان توٌرکچه‌نی گوٌنئی آذربایجاندا دؤولت دیلی اوْلاراق تانیْر .

  آ.ج.پ یه گؤره آزربایجان دؤلتی آزربایجان تورکلرینیْن مین ایللیک دؤولتچیلیک گلنکلری و دبرلرین گؤز اؤنوٌنه آلاراق ، دؤلتین بوٌتوٌن آلانلاریْ و مقاملاریْ رسمی شکیلده، آذربایجان خالق توٌرکچه‌سیله خالقا تانیْدیْلماسیْنیْ گرکلی گؤروٌر.

۵.۵ – آ.ج.پ دِموْکراتیک پرینسیپلره صادیق قالاراق قوُروُلاجاق آذربایجان جوٌمهوُریییتینده رسمی دیل اوْلاراق توٌرکچه ایله یاناشیْ، همده آزیْنلیْقلاریْن دیلینین دؤولت طرفیندن قوْرۇنماسیْنیْ و گلیشمه‌سی‌نی گرکلی ساییْب, دستکله‌ییر .

۵.۶- آ.ج.پ آذربایجان تاریخی توْرپاقلاریْندا قوُروُلاجاق“ گوٌنئی آذربایجان”جوٌمهوُریییتی، قوْنشوُ میللتلر‌ایله اؤز (مرز و سیْنیْرلاریْنیْ)سرحدلرینی, تاریخی گرچکلر اساسیْندا و اوُلوُسلارآراسیْ فوْرمالارا دایاناراق ، دوْستلوُق ایچینده چیزیلمه‌سی‌نین طرفداریْدیْر .

۵.۷ -آ.ج.پ گوٌنئی آذربایجانیْن دوٌنیادا مؤوجوُد اوْلان دِموْکراتیک توْپلوُملار ایچریسینده یئر اوْلماسیْنیْ چوْخ پارتییالیْ و چوْخ حیزب‌لی ، جوٌمهوُرییت تمللری اوٌزرینده یوٌکسلمکده گؤروٌر . آ.ج.پ آذربایجاندا چوْخ پارتییالیْ پارلئمئنت سیستمینین قوُروُلماسیْنیْ گرکلی ساییْر و بوُ سیستمین آزربایجان دؤولتچیلیک گلنکلرینه و دَبْلَرینه، دوٌنیا دِموکراتیک سیاسی یؤنَتیم کوٌلتوٌروٌنه اوُیغوُن اوْلدوُغوُنا اینانیْر .

۵.۸ – آ.ج.پ میللی پارلامئنتی توٌرک میللتین گوٌجوٌ و ایراده‌سی‌نین تجللی ائتدیگی یئر اوْلاراق گؤروٌر و میللتین فوْرمالاشدیْردیْغیْ مجلیسی تک قانوُن وئریجی اوْرقان اوْلاراق تانیْییْر .

آ.ج.پ “پارلامئنت”سؤزوٌنوٌن یئرینه خالق توٌرکچَسینه دایالیْ و  دؤولت گلنکلرینده اوْلان“اوْجاق ” سؤزوٌنوٌن تکرار ایشلدیلمه‌سی‌نی ترجیح ائدیر .

۵.۹- آ.ج.پ نین باخیْشلاریْندا، بایراق و رئژیم ديَیشیک‌لیگی یالنیْز گوٌنئیده آذربایجانیْن باغیْمسیْزلیْغیْن اعلانیْندان سوْنرا کئچیجی میللی حؤکوُمتین کئچیردیگی رفراندوْم و میللتین بیر باشا ایراده‌سیله موٌمکوٌن اوْلمالیْدیْر .

۵.۱۰ -آ.ج.پ باغیْمسیْز گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُریییتینده عدالتلی و حوٌقوُق تمللی دؤولت قوُروُلوُشوُنوُن فوْرمالاشماسیْ اوٌچوٌن محکمه‌لر و یارقیْ سیستمینین اینکیشافیْ اوٌچوٌن اوْنلاریْن دؤولتین سیاسی اوْرقانلاریْندان باغیْمسیْز اوْلماسیْنیْ اؤنملی ساییْر .

۵.۱۱- آ.ج.پ گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُریییتینده هر وطنداشیْن ایجتیمایی- سیاسی مؤوقعیندن آسیْلیْ اوْلمایاراق قانوُن اؤنوٌنده اِئشیت اوْلدوُغوُنوُ قبوُل ائدیر .

۵.۱۲ -آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْنا اساساً، گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُریییتینده ایشگنجه و اعدام جزاسیْ کسینلیکله یاساق اوْلوُنمالیْدیْر .

۶.۱ -آ.ج.پ حِساب ائدیر کی، آذربایجان اراضی اعتیباریْ‌ایله پارچالانمیْش اوْلسادا، آذربایجان توٌرکوٌ اۇز منلیگینده ،وارلیْغیْندا قانیْندا و جانیْندا ، اؤز میللی کیملیک حیسّینی، بوٌتؤولوٌک روُحوُنوُ قوْروُیوُب ساخلامیْشدیْر، بوُ ‌ندنله، آذربایجان تورک خالقیْ میللی-‌معنوی, مدنی ديَرلری اؤز روُحوُندا یاشادان بیر اوْرقانیزما کیمی هله‌ده بیر و بوتؤودوٌر.

۶.۲-آ.ج.پ آذربایجان تورک میللتینین سعادتینی ، حوُضوُروُنوُ و گوٌوَنلیغینی(امنيّتینی ) وآذربایجان تورکلرینین قاباقجیْل خالقلار سیْراسیْندا یئر توُتماسیْنین تکجه یولونو، اؤنجلیکله گوُنئی آذربایجانیْن تام‌شکیلده موٌستقیلیینده و آردیندان  ، گوُنئی و قوُزئی آذربایجانین بووتولوغونده ،واحید بیر آزربایجان دؤولتینده بیرلشمسینده گؤروٌر.

۶.۳- آ.ج.پ آذربایجان یوُردلاریْنیْن بوٌتؤولوٌیوٌ اوُغروُنداکی فعالیییتی اؤزوٌنه قوُتسال بیر گؤرَو اوْلاراق قبوُل ائدیر.

  بوُ پروسه نین سرعتله گئنیشلنمه‌سی اوٌچوٌن آرازیْن هر ایکی طرفینده‌کی آذربایجان تورکلرینین بوٌتؤولوٌک اوُغروُنداکی ایستک و فعالیییتلرینی قوُتسال موٌباریزه‌نین اساس ترکیب حیصّه‌‌سی کیمی قبوُل ائده‌رک بوُ موٌباریزه‌نین داهادا موٌتشکّیل کاراکتئر آلاراق یایقیْنلاشماسیْنیْ واجیب ساییْر.

۶.۴-آ.ج.پ گوٌنئی و قوُزئی آذربایجان دؤولتلرینین بیرلشمسی و گله‌جک واحید آذربایجان دؤولتینین قوُروُلماسیْنیْ آذربایجان تورک میللتینین میللی ایراده‌سینه باغلیْ اوْلدوُغوُنا اینانیْر. آ.ج.پ ایکی دؤولتین رفرآندوْم یوُلوُ‌ایله بیرلشمه‌سینی مقبول گؤروٌر.

 ۷ – میللی وارلیْق و میللی ثروت

۷.۱-آ.ج.پ ایران رئژیمینین اسارتینده‌کی آذربایجان توٌرکلرینین،مدنیییتینی ،کیملیگینی ،تاریخینی ، آنا دیلینی میللی موُسیقی و رقصلرینی، عادت -عنعنه‌لرینی خالقیْمیْزیْن وارلیْق قایناقلاریْ و میللی ثروتلری اوْلاراق تانیْییْر. بوُ ديَرلَرین یاساقلاردان و ایران آدلانان دؤولتین ایستیثماریْندان قوُرتوُلوُشوُ اوٌچوٌن جیددی فعالییت گؤستریر.

۷.۲- آ.ج.پ آذربایجانیْن یئرآلتی و یئراوٌستوٌ بوٌتوٌن ثروتلرینی، دوْغاسیْنیْ، جانلیْ عالمینی، آذربایجان میللی ثروتلری اوْلان ساییْر و بوُنلاریْن قوْروُنماسیْنیْ اؤزوٌنه گؤرَو بیلیر .

۸.۱ آ.ج.پ میللی و تاریخی فاکتلاریْ اؤزوٌنده عکس ائتدیرن آذربایجان میللی،بایراغیْنیْ یعنی آذربایجان جوٌمهوُریییتینین قوُزئیده یوٌکسلتدیگی اوٌچ‌رنگلی دؤولت بایراغیْنیْ(،گؤی ،قیْرمیْزیْ ،یاشیْل اوْرتاسیْندا آی‌پارا و سککیزگوُشَلی اوُلدوُز) بوٌتوٌن دوٌنیا آذربایجانلیٌلاریٌن، ائلجه‌ده اؤزگوٌرلشجک گوٌنئی آذربایجان اوٌچوٌن میللی بایراق اوْلاراق قبوُل ائدیر. بوُ بایراق بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتیْ طرفیندن آذربایجانیْن دؤولت بایراغیْ اوْلماقلا یاناشیْ، همده بوٌتوٌن آذربایجانلیْلاریْن میللی نیشانیْ کیمی قئیده آلیْنمیْشدیْر‌.

آ‌ج.پ نین،اینانجیْندا گلجکده یاراناجاق گوٌنئی آذربایجان میللی حؤکوُمتی، اؤز سیاسی استاتوُسوُندان آسیْلیْ بئین‌الخالق عالمده تمثیل اوْلوُنماسیْ اوٌچوٌن -هر هانسیْ بیر کئچیجی دؤولتچیلیک بایراغیْ و سیمگه‌سینه احتیاج گؤررسه، اوْ سیمگه , میللی حؤکوُمتین اؤنریسی و میللتین رفراندوْم یوْلوُ‌ایله تصدیقلمه‌سی‌ایله سئچیلملیدیر.

۹.۱- آ.ج.پ داخیلی و خاریجی،سیاستینی ایلیشکی و باغلاریْنیْ یالنیْز بوٌتوٌن آذربایجانلیْلاریْن میللی منفعت‌لرینی قوْروُماق خالقیْن،امنیتی ، بیرلیگی و گلیشمه‌لرینی ساغلاماقلا ، گوٌونجلی گلجه‌یه اساسلانان ریفاه و سعادتلری اساسیْندا شکیللندیریر .

۹.۲- آ.ج.پ بوٌتوٌن دوٌنیاداکیْ آذربایجانلیْلاریْن بیرلیگی برابرلیگی و دایانیْشمالاریْنیْ گرکلی ساییْر و بوُ یوْلدا گره‌کن بیر سیاست یوٌروٌدوٌر. آ.ج.پ میللتیمیزین میللی بیرلیگینی پارچالایان و یا نیفاق یارادان سیاستلره یوْل وئرمیر.

۹.۳- آ.ج.پ بوٌتوٌن سیاست و فعالییتلرینی آذربایجان تورک میللتینین میللی ایراده‌سی اساسیْندا حیاتا کئچیریر.

۱۰.۱- آ.ج.پ اینانجیْندا آییله‌‌ دؤولتین و جمعيیتین دوْغال اساس اؤزییدیر.آییله‌‌ و جمعيیت دؤولت طرفیندن هرطرفلی قوْروُنمالیْ و فوْرمالاشدیْریْلمالیْدیْر .

۱۰.۲ -آ.ج.پ اینانجیْنا گؤره باغیْمسیْز گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُریییتینده هئچ کیم آیریسئچکی‌لیگه، ایشگنجه و آغیْر جزالارا معروُض قالمامالیْدیْر، هر بیر شخصین قانوُنلا قوْروُنان،دین ،فیکیر ،دوٌشوٌنجه جینسییت و سؤز آزادلیْغیْ حاققی اوْلمالیْدیْر .

۱۰.۳ -آ.ج.پ اینانجیْندا باغیْمسیْز گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُرییتینده یاشایان هر شخصین، اؤزللیکله کیشی و قادیْنیْن عینی حاقلاریْ و اؤزگوٌرلوٌکلری اوْلمالیْدیْر .

۱۰.۴ -سوْن ۱۰۰ ایلده فارس سؤموٌرگه‌چی‌لیگی نتیجه سینده گوٌنئی آذربایجاندا توْپلوُموُن تمل دیرَگی اوْلان توٌرک قادیْنیْ، فارس ایرقچی رژیملرینین باسقیْسیْ آلتیْندا اوْلموُشدوُر. بوُ نئدنله خانیْملاریْمیْز هر ساحه‌‌ده داها چوْخ هوٌجوُملارا معروُض قالمیْش و اینسانی حاقلاریْ داها آرتیْق پوْزوُلموُشدوُر.

آ.ج.پ اینانجیْندا باغیْمسیْز گوُنئی آذربایجان دؤولتی بوُ زیانیْ قارشیْلامالیْ و جینسی ائشیتلیگی دنگه‌له‌ییب ساغلامالیْدیْر . دؤولت آزربایجان قادیْنیْنیْن حاقلاریْنا داها چوْخ دیققت یئتیریب هر آلاندا قادیْنلارا اوٌستوٌن آوانتاژلار یاراتماقدا ماراقلیْ اوْلمالیْدیْر .

۱۰.۵- آ.ج.پ ایران رئژیمینده قادیْنلاریْمیْزا اوْلان ظوٌلمله‌رین قارشیْلیْغیْ اوْلاراق گله‌جکده میللی حؤکوُمت ترکیبینده عائله‌‌ و قادیْن باخانلیْغیْنیْن(ناظیرلییینین)یارادیْلماسیْنیْ، حاکیمیییتلر کابینه‌لرینین یوٌزده ۵۰ قادیْنلاردان عیبارت اوْلماسیْنیْ و دؤولت سويیه‌سینده سیاسی ایداره ایشلرینده قادیْنلاریْن آکتیو ایشتیراکیْنیْ دستکله‌ییر . بوُ قوْنوُدا قادیْن یؤنتیملریندن ایستیفاده‌نی مجبوریییت و قانوُن حالیْنا گتیریلمه‌سینی گرکلی و اؤنملی ساییر.

۱۰.۶- آ.ج.پ اوُشاق حوٌقوُقلاریْنا آذربایجانیْن گلجکلری اوْلاراق چوْخ اؤنم وئریر. اؤلکه و توْپلوُموُن گله‌جک اینکیشافیْ اوٌچوٌن بوُ قوْنوُدا دؤولتین بوٌتوٌن ایمکانلاریْنیْن سفربر اوْلماسیْنا اینانیْر.اوُشاقلاریْن روحسال و فیزیکسل گوٌونجه‌لرینی دؤولتین اساس سوْروُملوُغوُندا گؤروٌر.
۱۰.۷ – آ.ج.پ اینانجیْنا گؤره،دیلیندن ،دینیندن ،سوْیوُندان ،جینسیییتیندن ،جینسی ترجیحیندن ، ایجتیماعی دوُروُموُندان آسیْلیْ اوْلمایاراق، هر بیر وطنداشیْن اینانج و ویجدان اؤزگوٌرلوٌگوٌنه هر کس طرفیندن سایغیْ گؤستریلملیدیر .

۱۰.۸ -آ.ج.پ دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا اؤلکه وطنداشلیْغیْ اوْلان هر بیر لاییق شخصین بوٌتوٌن دؤولت قوُروُملاریْندا ایشتیراک ائتمه‌سی اوٌچوٌن قانوُنلارا موٌوافیق اوْلاراق سئچمک و سئچیلمک حوٌقوُقوُنا مالیک اوْلمالیْدیْر .

 ۱۱ میللی اقتصاد میللی سوْسیال ریفاه
۱۱.۱ -آ.ج.پ نین اینانجیْنا گؤره میللی حؤکوُمتین اینکیشاف یاشامیْندا ریفاه و یوٌکسک سويیه‌ده سوْسیال خیدمتلره دایانمالیْدیْر. بوُ سیاست‌ایسه ‌آ.ج.پ‌یه گؤره آذربایجانلیْلاریْن اوْلمازسا اوْلمازیْ کیمی اوْلمالیْدیْر .

۱۱.۲ -آ.ج.پ اینانجیْنا اساساً باغیْمسیْز گوٌنئی آذربایجان جوٌمهوُرییتینده دؤولتین یئرآلتی و یئراوٌستوٌ ثروتلرینین ،گلیرله‌رینین، ائلجه‌ده بوُنلاردان یارانان ایش آلانلاریْنیْن هامیْسیْ میللته عایید اوْلمالیْدیْر .

۱۱.۳ -آ.ج.پ اینانجیْندا دؤولت اکینچیلیک اوٌره‌تیمینه اوٌستوٌنلوٌک وئرمکله،موٌوازی تئکنوْلوْژی و صنایع ساحه‌‌لرینده، عینی درجه‌ده اؤنم وئرمکله هر ساحه‌‌ده اوٌرتیم و ایش آلانلاریْ یارادیْب گئنیشلتملیدیر .

۱۱.۴ -آ.ج.پ یه گؤره دؤولت آذربایجانیْن قدیم تاریخینی ،مدنيییتینی، مؤحتشم ایقلیم شراییطینی و ژئوپلئتیک اوٌستوٌنلوٌگوٌنوٌ نظره آلاراق اوْنوُن توُریزیم مرکزینه چئوریلمه‌سینی میللی ثروت و گلیر قایناغیْ کیمی واجیب قبوُل ائدیر .

۱۱.۵ -آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْنا گؤره آذربایجان دؤولتی اؤلکمیزین یئرلشدیگی ژئوپوْلیتیک اوٌستوٌنلوٌکدن فایدالانمالیْ و آذربایجانی امنيییتلی بیر اِنِرژی کوْریدوْروُ اوْلماغیْنا میللی گلیر قایناقلاریْندان بیری کیمی یاناشمالیْدیْر و بوُ مسئله‌یه دؤولت طرفیندن دائیما قایغیْ گؤسترملی اوْلدوُغوُنوُ بیلدیریر .

۱۱.۶- آ.ج.پ اؤز دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا ، اقیتیصادیییاتیْن آزاد رقابتلیلیگینه اوٌستوٌنلوٌک وئردییینی اؤنه چکیر و تک ال(انحصارچی ) سیاسته قارشیْ جیددی فعالییتلره اؤنم وئریر .

۱۱.۷- آ.ج.پ“ موٌختلیط”ایقتیصادیییات سیستمینین طرفداریْدیْر . موٌختلیط ایقتیصادی سیستم“ آزاد”لیبئرال و“ سوْسیال”اکوْنوْمی قاریْشیْمیْ اوْلان بیر ایقتیصادی سیستمدیر. بوُ گوٌن دوٌنیانیْن بیر چوْخ زنگین، گلیشمیش، و موٌرفّه اؤلکه‌لرینین(،ایسوئچ ، نوْروئچ .هوْللاندییا..) دؤولتلری بوُ اکوْنوْمی سیستمینی باشاریْلیْ شکیلده ایجرا ائتمکده‌دیرلر .

۱۱.۸- آ.ج.پ دؤولتچیلیک،آنلاییْشیْندا آذربایجاندا لیبئرال و آزاد بازار ایقتیصادیییاتیْنیْن کوْنتروْللوُ اوْلماسیْنیْن طرفداریْ اوْلماقلا یاناشیْ ، هم ده سوْسیال و ایجتیماعی گوٌنجللیکده ،ایشچی حوٌقوُقلاریْنیْن چوْخ دیقتلی شکیلده قوْروْنمالیْ اوْلدوُغوُنوُ بیلدیریر.

۱۱.۹- آ.ج.پ دؤولتچیلیک آنلاییْشیْنا گؤره دؤولت عدالتلی ایش قانوُنلاریْ حاضیْرلایاراق،ایشچینین ، ایش صاحیبینین، سرمایه صاحیبینین، اوٌرتیجینین، اَکینچینین و حئیوانجیْلیْق(فئرمئرلرین ) حاقلاریْنیْ قوْروُمالیْ و اوْنلارا جیددی دستک گؤستریلملی‌دیر .

۱۱.۱۰- آ.ج.پ اؤز دؤولتچیلیک آنلاییْشیْنا گؤره، دؤولت بؤلگه‌سل ایقتیصادیییاتا یؤن و جهت وئرمکله ، مملکت داها ثمره‌‌لی و ایقتیصادی قالخیْنمایا صاحیب اوْلاجاق. بوُنوُن اوٌچوٌن بوُ قوْنوُدا دؤولت، دوْست و قوْنشوُ اؤلکه‌لرله امکداشلیْغا دوُروُم یاراتمالیْدیْر .

۱۱.۱۱ -آ.ج.پ دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، ایقتیصادی سیاستده دؤولتین هر هانسیْ بیر ایدئوْلوْژیدن اوُزاق اوْلماغیْنیْ، یالنیْز خالقیْن ماددی ریفاهیْ‌نیْن یوٌکسلمه‌سینه خیدمت ائتملی اوْلدوُغوُنوُ گرکلی ساییْر‌.

۱۱.۱۲- آ.ج.پ دؤولتچیلیک آنلاییْشیْنا گؤره، دؤولت داخیلی سرمایه‌نین،بؤیوٌمه‌سی خاریجی سرمایه‌نین آذربایجانا،آخماسیْ ائلجه‌ده آذربایجانیْن ایقتیصادی باخیْمدان گلوْبال دوٌنیا‌ایله برابر اینکیشافیْ اوٌچوٌن اؤز اِنِرژی و سرمایه تهلوٌکه‌‌سیزلیگینی تام شکیلده تأمین ائتملی‌دیر .

۱۱.۱۳ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، علیل و یاشلیْ وطنداشلارا دؤولت اوٌجرتسیز شکیلده اؤزل ساغلیْق و ائییتیم خصوُصی یاشام اوٌستوٌنلوٌکلری یاراتمالیْدیْر

۱۱.۱۴ -آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا ساغلیْق و طیببی خیدمتلر دؤولت طرفیندن قارشیْلانیْب، اوٌجرتسیز اوْلمالیْدیْر .

۱۱.۱۵ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولت بوٌدجه‌سیندن کیمسه‌سیز، اؤکسوٌز و ائوسیز وطنداشلار اوٌچوٌن اؤزل یوُردلار و یئتیم‌خانالار یارادیْلمالیْ، اوْنلاریْن تحصیل، ایش و یاشاییْشلاریْ اوٌچوٌن دؤولت بوٌدجه‌سیندن هزینه آیریْلمالیْدیْر.
۱۱.۱۶ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولتین یوْخسوُللوُق و ایشسیزلیک‌له کسکین موٌجادیله ائتمه‌سی ایله یاناشیْ، یوْخسوُل طبقه‌‌یه، آز گلیرلی کسیمه، ایشسیز قالان یا ایشینی ایتیرن ایشچیلره دیققت یئتیرملی و دؤولت اوْنلاریْن احتیاج و دوُروُملاریْنا گؤره ، سوْسیال ایشسیزلیکله باغلیْ بیردفعه‌لیک شکیلده ماعاش اؤدملی‌دیر .

۱۱.۱۷- آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولت ایشغال و ایستیثمار دؤوروٌنوٌن ثمره‌‌سی اوْلان سوْسیال سوْروُنلارلا اوْنلاردان ایرلی گلن سوُچلارلا کسکین موٌباریزه ائتملیدیر.همچینین دؤولت بوُ سوْروْنلارلا علاقه‌‌لی اسیر دوٌشن سوْیداشلاریْن توْپلوما تکرار دؤنمه‌سی اوٌچوٌن قایغیْ گؤسترملی‌دیر.

۱۸. ۱۱-آ.ج.پ دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولت گنجلر و جاوانلارا یوٌکسک سويیه‌لی مسلکی و پئشه ائییتیم ایمکانلاریْ یاراتماقلا بیرلیکده، گنجلره باشلانقیْجدا یئنی ایش آلانلاریْنیْ آچمالاریْ اوٌچوٌن و اؤلکه‌ده ایش ایمکانلاریْنیْ اینکیشاف ائتدیرمه‌لری هدفیله سرمایه دستکلری سوُنمالیْدیْر.

۱۲.۱- آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولت علم و بیلیمین توْپلوُمدا اینکیشافیْ اوٌچوٌن دوٌنیا استانداردلاریْنا اوُیغوُن بیلیم مرکزلری یاراتمالیْدیْر. دؤولت بیلیم و تحصیل ساحه‌‌سینده چالیْشان وطنداشلارا هر توٌرلوٌ ‌ماددی معنوی و حوٌقوُقی ایمتیازلار وئرملیدیر.

۱۲.۲ -آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا آذربایجان دؤولتینین بیلیم و علم اوٌزره سیاستلری، بوٌتوٌن سیاسی و دینی ایدئولوْژیسیندن آزاد و اوُزاق اوْلمالیْدیْر بیلیم و تحصیلی یالنیْز دؤولت استراتئژیسینین ترکیب حیصّه‌‌سی اوْلمالیْدیْر.

۱۲.۳ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، هر بیر آذربایجان وطنداشیْنیْن اؤزآنا دیلینی اؤیرَنیب گلیشتیرمه‌سی‌نه دؤولت آدیْندان ایمکانلار یارادیْلمالیْدیْر.

۱۲.۴ -آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیندا، وطنداشلارا تحصیلین بوٌتوٌن پیلله‌لری اوٌزره:،ایلکین مکتبدن(امادگی) ، ایبتیدایی و اوْرتا مکتب‌ده داخیل اوْلماقلا، هر کس اوٌچوٌن تحصیل آلماق ایجباری اوْلمالیْدیْر .

۱۲.۵ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیندا، گوٌنئی آذربایجان اوٌزره بوٌتوٌن اراضیلرده دؤولت خالقیْن بوٌتوٌن طبقه‌‌لری اوٌچوٌن آنا دیلینی اؤیرنیلمه‌سینه خیدمت ائدن قیْسا سوٌره‌لی ساوادلاندیْرما کوُرسلاریْ تشکیل ائتملیدیر. ایلک مکتبدن عالی تحصیله قدر ایختیصاصیْندان آسیْلیْ اوْلمایاراق هر کس اوٌچوٌن تحصیل و ائییتیم دؤولت حِسابیْنا پوُلسوُز اوْلمالیْدیْر.

۱۲.۶ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولت آذربایجان میللی مدنيییتی و میللی‌عادت عنعنه‌له‌رینه اؤنم وئرمکله اوْنلارا دؤولت سويیه‌سینده اؤزل قایغیْسیْنی گؤسترملیدیر.

۱۳.۱ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، هر بیر آذربایجان وطنداشیْنیْن سربست شکیلده دین و مذهب اؤزگوٌرلوٌیوٌ واردیْر .

۱۳.۲ آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، هر بیر شخصین اؤز دینینی دوٌشوٌنجه‌سینی یاشاماقدا اؤزگوٌردوٌر.هر وطنداش ، اؤز دینی دوٌشوٌنجه‌سینی هم فردی همده توْپلوُ شکیلده آچیْق یا خوٌصوُصی قایدادا و سیاسیلشدیرمدن، تبلیغ ائتمه‌سینده، ائلجه‌ده بوُنوُنلا باغلی عیبادت مراسیملرینین ایجراسیْندا اؤزگوٌردوٌر.

۱۳.۳-  آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، آذربایجان دؤولتی دینی آبیده‌لره میللی معنوی دَيَر کیمی یاناشمالیْ و اوْنلارا اؤزل قایغیْ گؤسترملیدیر.

۱۳.۴- آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، ایران رئژیمی دؤوروٌنده مذهب و دینی آزیْنلیْقلارا اوْلان ظوٌلملرین تلافیسی قارشیْلیْغیْندا آذربایجان دؤولتی بوُ یوُردداشلارا( علوی ،سنّی، یهوُدی، بهایی و س )داها چوْخ دیققت یئتیرملیدیر.ایللردیر گوٌنئی آذربایجاندا مؤوجود فارس دؤولتچیلیگینده هر بیر اینانج سببی ایله ، حاقلاریْ تاپدالانمیْش قاچقیْن دوٌشموٌش، عدالتسیزلییه اوُغرامیْش بوٌتوٌن وطنداشلاریْن حاقلاریْنیْ آذربایجان دؤولتی تکرار اوْنلارا قازاندیْرمالیْ و ائشیتلیک حوٌقوُقلاریْنیْ ساووُنمالیْدیْر.

۱۳.۵ – آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولت لاییک و سئکوْلار اوْلمالیْدیْر. دین سیاسته هئچ بیر شرطله قاتیْلمامالیْدیْر. دؤولت توْپلوُموُن دینی دَيَرلرینی دیققته آلمالیْ دؤولت یؤنتیم سیستمی و ایشلتیم مئکانیزماسیْ اساسیْندا تام شکیلده سیاست و دینی آیریْ توُتمالیْدیْر.

۱۳.۶- آ.ج.پ نین دؤولتچیلیک آنلاییْشیْندا، دؤولتین دین سیاستی اوٌچوٌن موٌوافیق ناظیرلییینین حیمایه‌‌سی و ایمکانلاریْ اساسیْندا دینی قوُروُملار یارادیْلمالیْدیْر و بوُ قوُروُم میللته اؤز دینی خیدمتلرینی سوُنمالیْدیْر.

گوٌنئی آزربایجان جوٌمهوُریییت پارتیاسیْ

۱۰-۰۴-۱۴۰۲